Verdragsmisbruik is het oneigenlijk gebruik maken van de regels van belastingverdragen door personen waarvoor deze bepalingen niet bedoelt zijn, met als doel om de belastingheffing via de regels van de nationale wet te ontgaan. Er kan onderscheid gemaakt worden tussen drie verschillende soorten van verdragsmisbruik.
Fiscaal vluchtgedrag
Van Fiscaal vluchtgedrag is sprake indien een inwoner emigreert naar het land waarmee een verdrag is gesloten om zo te kunnen profiteren van de combinatie van het buitenlandse fiscale regime en de verdeling van heffingsrechten waarin het verdrag voorziet.
Shopping binnen een verdrag
Shopping in het verdrag is wanneer een inwoner van één van de staten waartussen een verdrag is gesloten gekunstelde rechtshandelingen verricht om zo te kunnen profiteren van een verdragsvoordeel terwijl zonder de gekunstelde handelingen slechts aanspraak zou kunnen worden gemaakt op een minder gunstig verdragsvoordeel. Hierbij gaat het dus om het kunnen kiezen tussen verschillende verdragsartikelen.
Treaty shopping
Van treaty shopping is sprake wanneer een inwoner van een derde staat zichzelf de toegang verschaft tot een verdrag dat tussen twee andere staten is gesloten. Bijvoorbeeld door het tussen schuiven van een vennootschap in een andere staat.